Bij mediation kijken we graag naar de toekomst. Om dit mogelijk te maken is het vaak goed om eerst de juiste aandacht te besteden aan de verliesverwerking.
Scheiden wordt vaak ervaren als een grote persoonlijke teleurstelling en als een verlies waarvoor een periode van rouw nodig is om te verwerken. Het proces van verliesverwerking verloopt voor iedereen anders. Ieders eigen situatie, eerdere ervaringen en achtergronden spelen daarbij een rol.
Verwerkingsproces
Toch is er altijd een algemene lijn in te ontdekken. Het proces van verliesverwerking en rouw geldt voor beide partners, maar zij gaan de fasen van dit proces meestal niet tegelijkertijd door.
Fase 1 = ontkenning, ongeloof: het kan niet waar zijn
Fase 2 = boosheid, agressie, schuld
Fase 3 = verdriet, pijn
Fase 4 = de put/depressie
Het pijltje markeert het omslagpunt
Fase 5 = berusting: het is zoals het is
Fase 6 = nieuwe mogelijkheden onderzoeken
Fase 7 = zingeving: wat kan ik eruit leren; persoonlijke ontwikkeling
Fase 8 = integratie van de nieuwe situatie in je leven
De fases aan de linkerzijde gaan niet zo netjes in volgorde als hier schematisch is weergegeven: het is tezamen een enorm verwarrende periode, waarin deze emoties elkaar afwisselen. Ook als je de fase van berusting (fase 5) hebt bereikt, kan je soms tijdelijk weer terugvallen in een eerdere fase. Maar wie eenmaal de fase van berusting heeft bereikt, zal daar ook weer terugkeren, en uiteindelijk de weg omhoog vinden.
De aanloop naar de scheiding
Degene die het eerst twijfelt of het huwelijk wel moet worden voortgezet, kan er lang over doen om de fasen 1 t/m 4 te doorlopen. Soms duurt dit zelfs jaren. In deze verwarrende periode zullen meestal heel wisselende signalen naar de andere partner worden gezonden, variërend van terugtrekken in zichzelf, naar ruzie en afwijzing, tot gepassioneerde liefde en de verzekering dat jullie beslist bij elkaar zullen blijven. Deze periode wordt ook wel de scheidingsoverwegingstijd genoemd.
Scheidingsmelding
Als deze periode is afgerond zal degene die het eerst in dit proces kwam een besluit hebben bereikt. Dat kan zijn: ’Ik blijf in deze relatie. Ik verander slechts mijn verwachtingen over de ander.’ Het kan ook zijn: ‘Ik vertrek uit deze relatie. Ik wil scheiden.’ In het laatste geval is het punt van berusting in het verlies van de relatie bereikt. Dat is dan vaak het moment waarop de mededeling aan de partner wordt gedaan. Dat heet de scheidingsmelding.
Voor de ander kan het zo zijn dat die de signalen van groeiende twijfel niet heeft opgevangen en dus volledig wordt overvallen door de beslissing van de ander om uit elkaar te willen gaan. Die ander duikelt dan in sneltreinvaart het proces van verliesverwerking in, en maakt zo in korte tijd de eerste fases daarvan door.
Respecteer het tempo van je partner
Voor beide (ex-)partners is het belangrijk te weten dat ieder van jullie een eigen tempo heeft van hetzelfde proces, en dat bij dat proces nu eenmaal de verwarrende fases van ontkenning, boosheid, schuld en verdriet horen. De verwijten die in die fases naar elkaar (of zichzelf) worden gedaan horen daarbij.
Bovenstaande geeft aan dat de scheidingsperiode een hele emotionele en verwarrende tijd kan zijn. Goed om dit te weten en waar nodig rekening met elkaar te kunnen houden. Daarna ligt de weg naar de toekomst open.
